Bu yazımızda sizlere Hacim Hesaplama işlemlerinin kolay olarak yapılabilmesi için bilgiler sunacağız. Yazının devamında okuyacağınız bilgiler ile hacim hesaplama konusundaki deneyiminiz arttırabilirsiniz.
Hacim genel tanım olarak; maddelerin bulunmuş oldukları yerde kapladıkları alandır. Tüm maddelerin bir hacmi bulunur. Gaz maddelerinin ise hacimleri değişkenlik göstermektedir. Gaz halinde olan maddeler bulundukları ortamı tamamen doldurabildiklerinden dolayı basınç uygulandığı zaman da hacimleri küçülebilmektedir. Sıvı maddelerin hacmi ise dereceli silindir ile ölçülebilmektedir. Örneğin bir kolonyacı, bir şişeye kolonyayı doldurmadan önce ilk olarak dereceli silindir ile ölçüm yapar. Sıvıların ölçü birimi litredir ve ‘’L’’ olarak simgelen dirilir. Zeytinyağı, benzin ve süt gibi sıvı maddelerin ölçümleri litre ile yapılır. Bu örneklere ek olarak maddelerin uzayda kapladıkları alanlara da hacim denilmektedir. Ayrıca aynı anda aynı madde hacim işgal edemez.
Hacim Hesaplama Nasıl Yapılır?
Bilinen hacim formülü Hacim = En x Boy x Yükseklik olarak formülize edilmiştir.Terimlerini de yazacak olursak V = a x b x c şeklindedir.
Hacim, maddelerin ortak özelliklerindedir. Bir maddenin uzayda kapladığı alan olarak bilinen hacim, büyüklüğü ile ilgili bir niceliktir. Birim olarak SL birim sistemlerinde metreküp olarak adlandırılmaktadır. Hacim V sembolü ile gösterilmektedir. Ayrıca ölçülebilen bir büyüklüktür. Maddelerin ve cisimlerin hacimleri ölçülüp birbirleriyle karşılaştırılabilmektedir. Bunun yanında iki madde aynı anda hacim işgal etmez. Yani bir bardağa su doldurduğunuzda bardağın içerisindeki hava yok olacağı için hacim alanı oluşturmaz.
Katı maddelerin belirli bir hacmi bulunur. Sıvı maddelerin de bir hacimleri bulunmasına rağmen, belirli bir şekilleri olmamaktadır yani konuldukları alanın şeklini alırlar. Gazların ise ne şekli ne de hacimleri bulunur. Sıvılar gibi konuldukları alanın hem hacmini hem de şeklini alırlar. 1 metre olan bir küpün hacmi tanımlanmıştır. Bildiğiniz üzere, küp ya da dikdörtgenler prizması çeklindeki cisimlerin hacmi en, boy ve yüksekliklerinin çarpımına eşit olmaktadır. Bazı geometrik cisimlerin hacim hesaplama yöntemlerinden de bahsedecek olursak;
- Silindir: Taban yüzölçümü ile yüksekliğin çarpımı silindirin hacmini vermektedir.
- Küre: Yarıçap küpünün w ile çarpımının 4/3’ü kürenin hacmini bizlere gösterir.
- Üçgen prizma: Taban yüzölçümü ile yükseklik çarpımı sizlere üçgen prizmanın hacmini verecektir.
- Dikdörtgen prizma: Dikdörtgenin üç kenarının çarpımı bizlere dikdörtgen prizmanın hacmini gösterecektir.
- Koni: Taban yüzölçümünün yükseklikle çarpımının üçte birine eşittir
Düzgün Olmayan Cisimlerin Hacimleri
Düzgün geometrik yapıda olmayan katı cisimlerin hacimleri, dereceli kaplardaki sıvılardan yararlanılarak bulunur. Bu tür cisimler tamamen içi sıvı dola olan bir kaba bırakıldığında, sıvıda erimemek şartıyla hacmi kadar sıvı taşıracaktır. Eğer cisim tamamen batma özelliği göstermiyorsa, taşan sıvının hacmi, batan kısmın hacmine eşit olacaktır. Tamamen dolu olmayan dereceli kaplardaki sıvıya bir cisim atılırsa, cismin hacmine eşit hacimde sıvı yer değiştirecektir.
Eğer katı bir cisim sıvı içerisinde kolaylıkla çözülüyorsa cismin gerçek hacmi bulunamamaktadır. Çünkü cismin katı haldeki hacmi ile sıvı haldeki hacmi eşit olmadığı gibi, katı içerisinde hava boşlukları da olabilmektedir ve cisim eridiği takdirde hava çıkar ve hacim de buna bağlı olarak azalır. Dereceli kapta bulunan kuru kumun üzerine su döktüğünüz zaman karışımın hacmi, su ve kumun ayrı ayrı hacimlerinin toplamından daha küçük olacaktır. Bunun nedeni ise, kum tanecikleri arasında var olan hava boşluğu ve suyun boşlukları doldurabilme özelliğinin olmasındandır. Bu duruma göre kumun gerçek hacmi, karışımın hacminden suyun hacmi çıkarılarak kolaylıkla bulunabilmektedir. Hacim ve hesaplama yöntemleri bu şekilde kısa bir süre içinde hesaplanabilmektedir.
Yorum Yok